Valderejoko Parke Naturala - arabaturismo

Valderejo 1992an izendatu zuten Parke Natural, eta ekosistema eta paisaia ugari ditu. Arabako parkerik txikiena da, eta babes berezia du balio ekologikoagatik eta edertasunagatik. Arabako mendebaldeko muturrean dagoen haran hau ia hutsik dago, eta horrek fauna eta flora aberatsa eta askotarikoa izatea errazten du.
 

Malkar harritsuek Puron ibaiaren harana inguratzen dute. Ibai horren urak higatu egin ditu, urteen poderioz, naturgune berezi horretako mendiak, eta, horren ondorioz, hainbat paisaia sortu dira, hala nola Puron ibaiaren haitzartea eta ur-jauzia.

Parkeak hiru gune natural hartzen ditu: tontorretakoa, ibiltariari bista ikusgarriak oparitzen dizkiona; basoko magalak; eta bailararen hondoko belardiak eta laboreak. Valderejoko harkaitzetan bizi da Euskal Herriko sai arreen koloniarik ugariena.



Seinaleztatutako bederatzi bidezidorrek parkearen zatirik handiena zeharkatzen dute eta, horien artean, Puron ibaiaren haitzartea zeharkatzen duen ibilbidea nabarmentzen da. Naturgune horretan, gainera, balio historiko handiko aztarnategi arkeologikoak daude, hala nola monumentu megalitikoak edo labar-ermitorioak.



Parkera Gaubea bailaratik iritsiko gara, Burgosko San Millan de San Zadornil herritik. Errepideak Lalastrako herrigunera eramango gaitu, Valderejoko bihotzean, ibilbideak egiteko abiapuntua.

Lalastra, parkearen bihotza

Parkearen Etxea edo Parketxea, egurrezko egitura eta beirate handia dituen eraikin polita, Lalastra herriaren kanpoaldean dago eta ibilbideei, jarduerei eta zerbitzuei buruzko informazio guztia jartzen du txangozalearen esku. Hurbileko Landa Interpretazio Zentroak bailararen historia eta bertako jendearen usadio eta ohiturak erakusten ditu.

Mendi-ibiliak gustuko dituenak harana ixten duten mendietara hainbat ibilbide eta igoera egin ditzake. Ibilbideak dira, bederatzi guztira, luzera eta zailtasun-maila askotarikoak: gehienak ibilbide laburrekoak dira, nahiz eta horietako batzuk beste batzuekin lotzen diren, esperientzia handiena duten mendizaleei ibilaldi luzeak egiteko aukera emanez.

Lahoz, Villamardones eta Ribera

Lalastraz gain, beste hiru landa-gune daude Valderejon: Lahoz, Villamardones eta Ribera. Azken biak duela zenbait hamarkada utzi ziren, eta interesgarria da bi herri horien hondakinak bisitatzea.

Gizakia garai gogoangarrietan bizi da haran honetan, eta horren erakusgarri da bere ondare kultural eta arkitektonikoa, monumentu megalitikoak (San Lorentzo tumulua, Leron mendiko monolitoa) eta garai desberdinetako eliza eta ermitak biltzen dituena. Erromatarren garaikoak dira galtzada baten aztarnak, eta Erriberan zutik dirau aztarna erromanikoak eta Erdi Aroko pintura bitxiak dituen eliza batek.

Oharrak

• Mendiko ibilbideak ez daude egokituta mugitzeko arazoak dituzten pertsonentzat.
• Parkeak aire zabaleko aparkalekua, piknik-gunea eta parkeko espezieei eta bidezidorrei buruzko informazio-seinaleak ditu.
• Sarbidea autoz, autobusez, bizikletaz edo oinez egin daiteke.