Aizkorri-Aratzeko Parke Naturala - arabaturismo

Mendikate horrek isurialde kantauriarra eta isurialde mediterraneoa banatzen ditu eta Arabako eta Gipuzkoako lurralde historikoen arteko natura muga da. Parke Naturalak bi probintzietan banatutako 16.000 hektarea ditu.

Geologiaren eta paisaiaren ikuspegitik, argi eta garbi bereizten dira bi eremuak: kareharrizko muino harritsu malkartsuak, Urbiakoa bezalako haran batzuetan behe lurretako larreak dituztenak; eta muino hareatsuak eta landarez betetako muinoak, haitza ia ikusten uzten ez dutenak.

Lehenik eta behin, Aloña-Aizkorri-Aratz mendilerro garaiak ditugu, garrantzi handiko paisaia mugarria. Gertu sentitzeko, nahikoa da N-1 errepidetik bidaiatzea Arabako lautadan eta Etzegaraten zehar, edo Oñatiko haranera joatea Gipuzkoan.

Bigarren kasuan, Urkilla-Elgeako tontor luze eta leuna dago, Arabako lautadetako errepideetatik ikusten dena oso-osorik.

Mendi ibilaldiak eta alpinismoa maite dituztenek ibilbide eta bidezidor asko dituzte aukeran. Araiako herria da, Araban, Aratz (1.443 metro) tontorrera igotzeko abiapuntua; Urbiako larre, aterpe eta baselizara, berriz, Arantzazuko Santutegitik joan behar da, Gipuzkoan.

MEremuko substratu gehiena kareharri urgondarrez osatuta dago, eta horien higadurak fenomeno karstiko ikusgarriak eragin ditu: gailurrak, dolinak, leizeak, ubideak eta sakanak, etab. Horien artean, nabarmentzen dira Lezeko arroa, San Adriango tunela, Urbiako sakonunea edo Arantzazuko sakana.

Elguea-Urkillan substratua aldatzen da eta hareharriak eta buztinak azaleratzen dira. Ondorioz, mendi hegal biribilduak dituen paisaia uhindua sortzen da.

Halaber, aire zabaleko aztarnategi asko daude, baita dolmenak, hilobiak eta monolitoak ere. Horri guztiari historia eta arkitektura ondare interesgarria gehitu behar zaio (baseliza, baserri, etab. kopuru ederra).

Parke naturalak baso autoktonoen lagin bikainak eta zabalak ditu: pagoak, haritz kandugabeko hariztiak (Quercus petraea), etab. Zuhaitz populazioa izugarri jaisten da mendien goiko aldeetarantz; hala, larreak sortzen dira, eta horietan ardi latxa bazkatzen da.

Iparraldeko isurialdean, euskal baserriari lotutako mosaiko paisaia tipikoa ikus daiteke. Bertan, zelaiak, baratzeak eta fruta arbolak radiata pinuaren unada txikiekin tartekatzen dira.

Mendi hegal batzuetan, konifero landaketak oso zabalak bihurtu dira. Kareharrizko harkaitz azaleratzeen gainean flora berezia hazten da, Kantauriko eta Pirinioetako goi-mendietako endemikoa.

Interes botaniko handiko beste habitat batzuk hare substratuei atxikitako garapen bidezko zohikaztegiak ditugu, kasurako, Arbarraingoa (Altzania).

Aizkorri-Aratz parkearen etxeak (Parketxea), Araian, bisitariari informazioa ematen dio ibilbideei, intereseko lekuei, hezkuntza programei, taldeentzako bisita gidatuei eta jarduerei buruz, eta hiru espazio hauek eskaintzen ditu babestutako eremu horren eta ingurunearen gaineko ingurumen kontzientzia sustatzeko:

• Parke Naturalaren Interpretazio Erakusketa: parkearen maketa, faunari, florari, kulturari, etnografiari eta abarri buruzko informazioa.
• Energia berriztagarriak jorratzen dituen eremua (Araiako zentral hidroelektriko txikia).
• Mitxarro etxea: Gure lagun den muxar grisa gidari izanda eta interakziozko eta ikus-entzunezko jolasak erabiliz, Asparrena udalerria sakonago ezagutuko dugu, baita marraskari horren biologia ere.

Kokapena

Parketxea Araian dago, eta bertara iritsi daiteke A-1 errepidetik kotxez (Araia/Durruma 385 irteera) edo garraio publikoan autobusez  http://www.araba.eus/alavabus/ bestela Albeiz hirira sartuta (Araiatik 3 kilometrora).