TU - Ruta de los Sentidos - arabaturismo

Aiarako Kuadrillan hasten da gure ibilbidea, eta ez du inoiz bidaiaria zapuzten, hainbat toki baitauka. Han, Gorobelen magaletan, Maroñoko urtegia dago (1). Hegazti migratzaileen aterpe, habitat liluragarria da, zentzumenak iratzartzen dituena. Hartu behar duzun denbora. Eseri eta paisaia behatu.

Gero, arratsaldean sartuta, gal zaitez haranetik sakabanatutako Txakolinaren Ibilbideko (2) upategi zoragarriren batean. Haietan, txoko bakoitzak ezkutatzen ditu salda tradizional horren sekretuak. Zein ere aukeratu, esperientzia kultural eta gastronomiko ia mistiko bat biziko duzu, seguru.

Hainbeste zirrararen ondoren indarberritzeko ibilbidean bertan dauden establezimenduetako batean igaro dezakezu gaua. Nekazaritza-turismoak, landetxeak, apartamentuak eta hotelak, bidaiari mota orori bakea eta atsedena eskaintzen dizkietenak.

Biharamunean, ibilbideak hasieratik eskaintzen ditu emozio gogorrak, Nerbioi ibaiaren jauziak marrazten duen ur-jauzi ikusgarriarekin (3). Haren behatoki ikusgarritik, 220 metro baino gehiagoko amildegi batekin, sentsazioak biderkatu egiten dira. Gure ibilbideak, ordea, ur-jauziaren beste ikuspegi batzuez gozatzera gonbidatzen zaitu. Urek Delikako zintzurretik eratzen duten zidorrean, ibaiaren ibilguaren kontrako noranzkoan, turrustaren petik ibili ahalko zara. Haranaren behealdetik ere ur-jauziaren ikuspegi batez goza dezakezu, kamera motelean ia. Tarte bat beharko duzu “lur hartzeko” Zuia-Gorbeialdeko Kuadrillara abiatzeko, bigarren geldialdira bertigoaren kontrako miniatura berezi honetan. Gain garrantzitsu batean Jaundia eta Basabe errekek bat egiten dute Oiardo errekarekin, eta Goiuri ur-jauzi mitikoa eratzen da (4). Haren behatokitik, amildegi likidoaren aurrean, izango duzun panoramikaren handitasunak txundituta utziko zaitu. Ez da kasualitatea inguru ia magiko horretan basetxe eta negozio autoktono ederrak pilatzea. Ezin da galdu gaztandegietarako eta Baias garagardo lantegi artisaurako bisita.

Indarberrituta, Gorbeiako Parke Naturalaren magalean beste pizgarri bi dituzu zain. Zuiako haranaren erdian Oroko Haitzak altxatzen dira, eta haien gailurrean haraneko gurtza tokirik nabarmenena dago: Oroko Santutegia (5). Murgiatik, Bitorianotik igarotzen den errepide ederrak paraje berdeen artetik eramango zaitu santutegiaren oinetaraino.

Handik oso hurbil, ondoan dagoen Sarria herritik, Gorbeiako Parke Naturaleko Interpretazio eta Harrera Zentrora irits zaitezke, Arabako aldean. Sarriako Parkea (6) izenez ezaguna, zentroan parkearen aberastasun naturala eta haren baliabideak erakusten dira, eta atsedenleku bat dauka, jokoak, mahaiak eta bankuak dituena deskonektatzeko.

Gaua dator eta Gasteiz zure zain dago begiak zabalik abegi egiteko. Ostatua hartuta, oparitu plan on bat zeure buruari eta hurbil zaitez Abastos Plaza berritura (7). Postuen artean, utzi Arabako baratze eta baserrietako produktu freskorik onenen lurrinei gidatzen edo dasta itzazu antzinako garbitegia okupatzen duten gastrotabernetan. Ostegun eta larunbat goizetan bisitak zapore are herrikoiagoa hartzen du Arabako ekoizleen azokarekin.

Biharamunean, beste zentzumen batzuk asetzeko txanda da. Horretarako, zer hobe «bi batera» eskaintza baino. Erdi Aroko hirigunearen bihotzean Bibat – Arkeologia. Fournier Karta Museo ezinbestekoarekin (8) egingo duzu topo. Bendaña jauregi ospetsu eta berrituan eta atxikita duen eraikinen museo konplexu ezohiko bat dago, goi-mailako erakusketa bi biltzen dituena. Arabako Arkeologia Museoa, zeinean Arabako historiako lekukotasun materialik zaharrenak gordetzen baitira, historiaurreko jatorrietatik Erdi Arora arte. Eta Fournier Karta Museoa, bere generoko munduko bildumarik garrantzitsuenetako bat duena.

Antzinako esperientzia bikoitz baten ondoren, eman zeure buruari azken omenaldia guri agur esan aurretik. Museoaren ondoko kale eta kantoi zalapartatsuak toki bikaina dira pintxo gogoangarriak dastatu eta lagunak egiteko.