Carnavales rurales - arabaturismo

Otsailean, Araban, landa-eremuko inauteriak izaten dira, eta Arabako tradiziorik bitxienetako bat berreskuratzen dute, gure herrietako bizimoduan sakonena duena. Zalduondon ospatzen diren baserri giroko inauteriak oso ezagunak dira eta, aldi berean, Arabako zaharrenetakotzat hartzen dira. Ilarduia, Egino eta Andoingo inauteriak ere ez ditugu ahaztu behar, Asparrengo udalerrian, non lasto gizonera paseatzen den herriz herri, su eman aurretik.

Zalduondoko landa-inauteriak 1975ean berreskuratu ziren. Ordutik, herriko biztanleek tradizioarekin jarraitu nahi izan dute. Interes etnografiko eta kulturalekoa da eta Arabako jairik garrantzitsu eta deigarrienetakotzat hartzen da. Jai honetako pertsonaiarik ospetsuena Markitos da, inauterietako igandean herri osoan zehar beste inauteri pertsonaia batzuekin batera paseatzen dena. Baina Markitosen bizitza laburra da, epaitu ondoren, Zalduondoko eta Aguraingo biztanleen aurrean erretzen baitute. Pertsonaia enblematikoak hiribilduko gaitz guztiak irudikatzen ditu, eta, beraz, sutan sartzen denean, herriko jendearen bekatu guztiak xahutzen dira.

Halaber, Ilarduia, Eguino eta Andoingo inauteriak interes kulturalekoak dira. Hemen, lastozko gizona nabarmentzen da, urtean zehar populazioan gertatutako gaitz guztiez akusatzen dutena, horregatik exekutatuz. Ilarduiatik, asto batean eramaten da Eginora, non gurdi batera igotzen den Andoinera eramateko, non lastozko gizona kondenatu eta sutan exekutatzen den, suaren inguruan dantzan.