Bloga - arabaturismo
Otsailaren 4an, Santa Ageda bezperan, hainbat abesbatza ateratzen dira Gasteizko auzoetatik eta Arabako beste herri batzuetatik haien omenez abesten, beren kantuekin batera makilen kolperekin lagunduz.
Tradizioak dioenez, Santa Agedak aurre egin zien Kintzano enperadorearen asmo eta nahiei, eta, beraz, 252. urteko otsailaren 5ean hiltzera kondenatu zuten. Euskal Herrian, Nafarroan eta Errioxan, Santa hau ‘morroien’ zaindari bezala hartu zen. Horrela deitzen zuten hiriko gazte ezkongabei. Gazte horiek elkartzen ziren eta atez ate dirua edo hainbat elikagai biltzen zituzten askari bat egiteko. Abesbatzek, mutilek, abestiek, bufandek, txapelek, abarkek, farolek, diruak, afariak, askariak eta abarrek lagundu zuten festa hau sortzen.
Makilen erabilera tradizionala, morrioek, baserriz baserri ilunpetan joaten zirenean laguntza bezala erabiltzen zuten. Gainera, abestiari laguntzeko erritmo-makila gisa ere erabiltzen zen.
Gaur egun, hainbat talde ateratzen dira kalera Santa Agedaren heriotzaren omenezko kanta eta koplak egiteko, zorua jotzen duten makilen soinuarekin batera.
Abesbatzetan parte hartu nahi duzu? Orain izena eman dezakezu otsailaren 2a baino lehen.
Araba beste modu batean ezagutzeko gogoa al duzu? Motorzaleengana jotzen dugu gaur lau ibilbide ezberdinekin, paisaia natural zoragarriez gozatzeko eta gure lurraldeko kultura eta gastronomia hobeto ezagutzeko.
Lau ibilbideak motozaleek eta motozaleentzat diseinatuta daude. Bigarren mailako errepideetatik igarotzen dira, asfalto onarekin eta ikuspegi ikusgarriekin. Hona hemen ia 700 kilometro batzen dituzten ibilbideetako batzuk:
Hegoalderantz presarik gabe
Eginon hasi eta Burgosko mugan amaitzen da, Miranda de Ebro parean. 104 kilometro dira, eta leku interesgarriak zeharkatzen dituzte: Aizkorri-Aratz parke naturala, Uribarri Ganboako urtegia eta barrualdeko hondartzak, Gasteiz eta Añanako Gatz Harana; non munduko gatz-fabrika zaharrenetako bat ezagutu ahal izango duzun.
Iparralderantz, presarik gabe
Ibilbideak 152 kilometro ditu: Arabako hegoaldean hasi eta Laudion amaitzen da. Bertan, Arabako Errioxa eta Erdi Aroko hiribilduak zeharkatu, Herrerako mendateko bihurgune eta paisaiez gozatu, Urizaharreko hiribildu harresitua ikusi eta Aiarako bailara berdea ezagutzeko aukera izango duzu.
Haranak, lautada eta mendia
Ibilbiderik luzeena dugu aurrean, 261 kilometro guztira. Gasteizen jaio eta hil zen, eta Santa Katalinako lorategi botanikoa, Varonatarren dorrea, Nerbioi ur-jauzia, Gorbeia eta Izkiko parke naturalak, eta Agurain eta San Vicente de Arana herriak zeharkatzen ditu. Naturaz inguratutako bidea, axolagabe utziko zaituena.
Gazteluak eta ardoa
Azkenik, 181 kilometroko ibilbide zirkular bat proposatzen dizuegu, Gasteizen hasi eta amaitzen den ibilbidea. Gasteizko mendietan barneratzen da, Ocio eta Portilla gazteluak ikusteko eta Inglares ibaiaren eta Herrerias ur-jauziaren ondoan sigi-saga doan Uraren Ibilbidetik ibiltzeko; geroago Arabako Errioxako upategi eta mahastietara iritsiz. Frank Gehryk eta Santiago Calatravak diseinatutako Marques de Riscal edo Bodegas Ysios bezalako upategi ezagunekin gozatzeko lekua. Ibilbidea egin ondoren, Gasteizera itzuli ahal izango zara Bernedoko portutik.
Araba motoz zeharkatzeko eta bertako naturarekin eta kulturarekin gozatzeko beste modu bat.
Laguardiako Erregeen Andre Mariaren jaiotza, Arabako Errioxan kokatua, martxan dagoen jaiotza barroko bakarrenetako bat da. XVIII. mendeko jaiotza hau, Laguardiako kulturalaren, ohituren eta tradizioen parte da.
Mugimendua eta musika duten 73 piezaz osatutako jaiotza barrokoa da, eszena tradizional ezberdinak sortuz. Pertsonak eta animaliak musikaren erritmora mugitzeak benetako antzezlan batean bihurtzen ditu eszena tradizional horiek.
Irudiak elizan gordeta daude abenduaren hasierara arte. Hortik aurrera, agertokiaren egitura prestatzen hasi ziren, kalteak konpontzen, dekoratuak diseinatzen eta musika aukeratzen.
Jaiotza artikulatuari buruz idatzitako lehen dokumentuak 1749. urtekoak dira, baina 1761. urtera arte ez ziren mugimenduak gehitu. Geroago, morroiak, soldaduak edo dromedarioak bezalako irudiak batu ziren. Baina ez zen izan 1982. urtera arte, non hainbat boluntarioak, jantziak eta musika egiten hasi zutenean.
Horrela, Arabako Errioxak beste arrazoi bat eskaintzen du abenduko eta urtarrileko asteetan bisitatzera hurbiltzeko, Erregeen Andre Mariaren elizan jaiotza berezienetako batez gozatzen duzun bitartean.
Antzezpenak
Antzezpenak 13:00etan izango dira, ondorengo egunetan:
Urtarrilak 1: tenpluko antzezpena.
Urtarrilak 6: Errege Magoen adorazioa.
Otsailak 5: Egiptoko ihesaldia.
Augustin Zulueta jauregia, Arte Ederren Museoan aurki dezakezu. Gaur egun, Gasteizko eraikinik bereizgarrienetako bat bihurtu da, Fray Francisco pasalekuan kokatuta; hiriaren bihotzean. 1941-ean Arabako Foru Aldundiak erosi zuen, eta hortik aurrera jendeari irekitako museo bat bihurtu zen, doako sarrerarekin.
Jauregiak, soto bat eta hiru altuera ditu, elementu klasiko, errenazentista eta gotikoekin. Gainera, leiho handietatik, argi naturala sartzen da eta barruan dagoen kapera argiztatzen du. Kanpoaldean, lorategi eder bat aurki dezakezu, non jendeak argazki ugari ateratzen ditu. Gainera, bikote askok leku hau aukeratzen dute beren ezkontza-erreportajeko argazkiak egiteko.
Gaur egungo museoari dagokionez, 1850-1950eko euskal artean espezializatutako bildumaz goza dezakezu, Juan Ángel Sáez eta Juan de Barroeta bezalako artisten artelanekin. Baita, artelan inpresionistak eta postinpresionistak ere badaude, Dario de Regoyos, Francisco Iturrino edo Aurelio Arteta bezalakoak.
Ignacio Díaz Olano, Arabako pinturaren pertsona garrantzitsuenetako bat, leku berezia dauka museoan, honako artelan hauekin: “El restaurante” edo “La vuelta de la romería del Calvario”. Zalantzarik gabe, artelan hauek museoa bereziagoa egiten dute. Bilduma horiez gain, museoak aldi baterako erakusketak eta bisita birtualak ere baditu.
Jauregia eta museoa pixka bat gehiago ezagutu nahi badituzu, web orri hau informazio guztia eskaintzen du.
Aztertu zure interesak Araban
Ez daude bi bidaiari berdin. Batzuek natura bilatzen dute, beste batzuek jaialdiak. Edozer gauza interesatzen zaizula ere, deskubritu zure plan perfektua.
IKUSI PLAN GUZTIAK
NATURA
KULTURA
JAIALDIAK
MUSEOAK
EROSKETAK
GASTRONOMIA
MENDI-IBILI
ONDAREA